CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Niğde’de kışlık patates hasadının başladığı tarlalarda üreticilerle buluştu. Çiftçilerin yaşadığı sıkıntıları yerinde gözlemleyen Gürer, tarım politikalarındaki aksaklıklara dikkat çekerek üreticilerin ekonomik çıkmazını gözler önüne serdi.
Niğde’de kışlık patates hasadı başladı. Ancak üreticiler, yazlık patatesten zarar ettiklerini, kışlıkta da aynı sorunların yaşandığını dile getirdi. Çiftçiler, girdi maliyetlerinin artması, alıcı bulunamaması ve ürünün tarlada kalması nedeniyle üretimden uzaklaşmak zorunda kaldıklarını belirtti.
Üreticiler, “Çalıştıkça batıyoruz, kredi ve elektrik borçlarımız katlanıyor. Bu sene 1 milyon kredi çekiyoruz, ertesi yıl 2 milyon,” sözleriyle yaşadıkları çıkmazı dile getirdi.
“Yazlık patates çiftçiyi mağdur etti”
CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, hasat döneminde yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Niğde’de kışlık patates hasadı başladı. Yazlık patates bu yıl çiftçinin yüzünü güldürmedi. Girdi maliyetlerine göre patates, maliyetin altında bir fiyatla satıldı. Kışlık patates depolanabiliyor. Onun için üretici patatesini söküp depoya koyuyor. Niye? Fiyat belki oturur diye. Ama geçen yıl fiyat oturmayınca üreticinin patatesi depoda çürüdü.
Olması gereken, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin devreye girerek patatesin fiyatını dengelemesidir. Çünkü tüccarın elinde kalan patates üreticiyi mağdur duruma düşürüyor. Ülkemizde hububattan sonra en çok üretimi yapılan ürün patates. 1999’da da 6,5 milyon ton üretim vardı, bugün de aynı. Nüfus 30 milyon arttı ama patatesten sağlanan fayda azaldı.
Şu anda söküm noktasında olan ürün depolara gidiyor. Çiftçi iri boy patatesi topluyor, diğerlerini tarlada bırakıyor. Çiftçi tarlada bıraktığı ürünü tüketici raftaki fiyatından alamıyor. Üreten kaybediyor, tüketen ise beş-altı kat zamlı ürün almak zorunda kalıyor. Kamu devreye girmediği sürece bu sorun çözülmez.”
Üreticiler: “İşçi parasını ödeyemiyoruz”
Patates üreticisi Mustafa Özenç, şu anda fiyatların maliyetin altında olduğunu belirterek, “Patatesin durumu şu anda 3 lira. Bazı bölgelerde birkaç lira fazla ama Karatlı’da alıcı yok. İşçi parasını karşılayamıyoruz. 50 işçi çalışıyor, günlük söktüğümüz patatesi satsak işçi parasını ödeyemiyoruz. Gübresi 30 bin lira oldu. İlacı, suyu, elektriği 10–20 katına çıktı. 500 bin lira elektrik faturası ödedik. Kredi çektik, altın bozdurduk, yine de yetmedi. Şu an alım yok,” dedi.
Başka bir üretici ise, “Ne kadar çok çalışsak o kadar zarar ediyoruz. Ürettikçe kaybediyoruz. Bu bölgede patates en iyi yetişen ürün ama para kazanılmayınca ekim azaldı. Mecburiyetten ekim gücü kalmadı,” sözleriyle çaresizliğini dile getirdi.
“Vatandaş pahalı alıyor, üretici para kazanamıyor”
CHP’li Gürer ise tarlada yaşanan zayiatı gözlemlediğini belirterek, “Ben birkaç yerde gördüm, iri olanları seçmişler, geriye kalanlarını koyunlar yiyor. Önemli ölçüde zayiat var. Büyük kentlerde patates 15–16 liradan aşağı değil. Vatandaş pahalıya alıyor ama üretici para kazanamıyor,” dedi.
Patates üreticisi Özenç de maliyetlerin altında kaldıklarını şu sözlerle ifade etti:
“Şu an maliyet 9 lira. Biz karı geçtik, maliyeti almaya çalışıyoruz. Depoda 4–5 ay muhafaza ediliyor ama garantisi yok. Belki de hayvan yemi olacak. Verim iyi ama tarladan tarlaya değişiyor. 15 dönümü sökmeyeceğim, çünkü kurtarmaz. İşçiyi ödeyemiyoruz. Çoğu üretici krediyle borçlanıyor. Hacizler başlayacak. Devlet acilen el atmazsa çiftçi diye bir şey kalmaz. Çalıştıkça batıyoruz.”
“Piyasa yalnızca tüccara bırakılmamalı”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, patatesin çok yönlü kullanılan stratejik bir ürün olduğunu vurgulayarak, “Yanlış tarım politikaları nedeniyle patates ya tarlada kalıyor ya da depoda çürüyor. İhracat geliştirilmeli. Toprak Mahsulleri Ofisi ve Tarım Kredi Kooperatifi alımda yer almalı. Piyasa yalnızca tüccara bırakılmamalı. Üreticinin üretimini sürdürebilmesi için ürünün zayi olmasının önüne geçilmeli. Aksi halde üretici, ‘İşçilerin yevmiyesini çıkaramıyoruz. O zaman bu işi niye yapayım?’ diyor.
Acı olan şu: farklı bölgelerde tarlada kalan ürünün kilosu 40 liradan satılıyor. Ankara, İstanbul gibi kentlerde küçük boylar özellikle tercih ediliyor ama burada toplanmıyor. Ciddi zayiat var ve çiftçi mağdur,” ifadelerini kullandı.