CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, 2024–2025 dönemine ait tropikal meyve dış ticaret verilerini değerlendirdi. Gürer, tropikal meyvelerde hem ithalatın arttığını hem de bu ürünlerin toplumun yalnızca küçük bir kesiminin tüketiminde yer bulduğunu belirtti.
Gürer, son yıllarda Türkiye’de bazı tropikal meyvelerin üretimine yönelindiğini, 8 ürünün artık ülke içinde yetiştirilebildiğini ve sınırlı da olsa ihracat yapıldığını ifade etti. Ancak ithalattaki artışın yerli üreticiyi zor durumda bıraktığını vurgulayan Gürer, “Mutlu bir azınlığın tercihleri arasında tropikal meyveler yer buluyor. Emekli, asgari ücretli bu ürünleri tüketemiyor. Emekli simide muhtaç, mutlu azınlık tropikal meyve tüketiyor. Bir eli yağda bir eli balda olanların sofrasında bu ürünler yer alıyor” dedi.
Zincir marketlerde tropikal meyveler için özel reyonlar oluşturulduğuna dikkat çeken Gürer, bazı ürünlerin adetle satıldığını belirtti. Gürer, “Bir adet mango 79 lira, bir adet kivi 30 lira, bir adet avokado 50 lira, bir adet ananas 129 liradan satılıyor. Daha yüksek fiyatla satış yapan marketler de var. Kumkuat gibi ürünler raflarda yer alırken, yerli üretim artmasına rağmen ithal muz da satışta” diye konuştu.
ANANASTA İHRACAT VAR, İTHALAT DA ARTIYOR
Ananas ticaretine ilişkin rakamları paylaşan Gürer, 2024 yılında 166 ton taze veya kurutulmuş ananas ihracatı karşılığında 229 bin 113 dolar gelir elde edildiğini, buna karşın 28 bin 94 ton ithalat için 10 milyon 955 bin 405 dolar ödendiğini söyledi.
2025’te ihracatın 208 tona, gelirin 233 bin 100 dolara çıktığını belirten Gürer, ithalatın ise 33 bin 429 tona yükseldiğini ve 13 milyon 8 bin 411 dolar döviz ödendiğini ifade etti. Gürer, “Bir yılda ithalat miktarı yaklaşık yüzde 19 arttı” dedi.
KİVİDE DÖVİZ ÖDEMESİ İKİ KATINA YAKLAŞTI
Kivide yerli üretim potansiyeline rağmen ithalatın sürdüğünü belirten Gürer, Bakanlığın 90 bin tonluk üretim beklentisi açıkladığını hatırlattı. Karadeniz ve Batı Karadeniz’de kivi üretiminin yaygınlaştığını ifade eden Gürer, “2024’te 3 bin 361 ton kivi ithalatı için 1 milyon 463 bin dolar ödendi. 2025’te ithalat 5 bin 356 tona çıktı, döviz ödemesi 3 milyon 482 bin dolara yükseldi. Miktar yüzde 59, döviz ödemesi yüzde 138 arttı” dedi.
Gürer, ithalatın yerli üreticiyi zorladığını belirterek, “Bir kazanıyor, bir kaybediyor. Yerli üretici için istikrar sağlanmalıdır” ifadelerini kullandı.
MANGO GRUBUNDA İTHALAT DAHA HIZLI ARTTI
Guava armudu, mango ve mangost grubunda 2024’te 236 ton ihracat karşılığında 3 milyon 353 bin 990 dolar gelir elde edildiğini aktaran Gürer, aynı dönemde 2 bin 744 ton ithalat için 4 milyon 501 bin 715 dolar ödendiğini söyledi.
2025’te ihracatın 360 tona, gelirin 4 milyon 526 bin dolara çıktığını belirten Gürer, ithalatın ise 4 bin 912 tona yükseldiğini ve 8 milyon 92 bin dolar ödeme yapıldığını ifade etti. Gürer, “İhracat yüzde 52 artarken ithalat yüzde 79 arttı, açık derinleşti” dedi.
AVOKADODA YÖN TERSİNE DÖNDÜ
Avokadoda ihracatın düştüğünü, ithalatın ise hızla arttığını belirten Gürer, 2024’te 1.840 ton ihracatla 2 milyon 64 bin dolar gelir sağlandığını söyledi. 2025’te ihracatın 700 tona düştüğünü ve gelirin 981 bin dolara gerilediğini aktaran Gürer, ithalatın ise 10 bin 581 tondan 19 bin 560 tona çıktığını, ödenen dövizin 7,8 milyon dolardan 16,3 milyon dolara yükseldiğini kaydetti. Gürer, “İhracat yüzde 62 düşerken ithalat yüzde 85 arttı” dedi.
HİNDİSTAN CEVİZİNDE MALİYET ARTIŞI
Hindistan cevizinde ithalat miktarının düşmesine rağmen maliyetin arttığını belirten Gürer, 2024’te 1.551 ton ithalat için 529 bin 894 dolar ödendiğini, 2025’te ise ithalatın 1.248 tona gerilediğini ancak döviz ödemesinin 598 bin 328 dolara çıktığını söyledi. Gürer, “Miktar düşüyor, birim maliyet artıyor” değerlendirmesinde bulundu.
“ÜRETEBİLECEĞİMİZ ÜRÜNÜ İTHAL EDİYORUZ”
Tropikal meyvelerde planlı üretim ve destek çağrısı yapan Gürer, “Bu rakamlar gösteriyor ki uygun iklim koşullarına göre üretimi planlayıp desteklemek gerekiyor. İthalatı azaltıp ihracatı artırıcı uygulamalarla ürün deseni zenginleştirilebilir” dedi.
Gürer, ithalatla tropikal meyve pazarının genişletilmesinin doğru olmadığını belirterek, “Elma, üzüm, portakal, şeftali, kayısı, erik, ayva gibi 80’den fazla yerli meyvemiz varken, ülkede bol yetişmeyen ürünlere pazar yaratmak dikkatli bir politika gerektirir. İklime ve verimliliğe göre üretim mümkündür ancak yatırımlar öngörülebilir ve doğru planlanmalıdır” ifadelerini kullandı.