CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, tarımsal sulamada kullanılan elektrik tarifelerinde son beş yılda yaşanan fahiş artışlara dikkat çekti. Gürer, 2020 yılından bu yana elektrik tarifelerine 22 kez zam yapıldığını belirterek, tarımsal faaliyetlerde kullanılan elektriğin çiftçiye olan maliyetinin 5 katına çıktığını ifade etti.
Zirai don, dolu, kuraklık ve akaryakıta gelen zamların ardından, şimdi de elektrik faturalarının üreticiyi ağır şekilde etkilediğini vurgulayan Gürer, “Elektrik çiftçiyi çarpıyor” sözleriyle yaşanan tabloyu özetledi.
Elektrik maliyetleri tarımı tehdit ediyor
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 2020 ve 2025 yıllarına ait tarımsal sulama elektrik tarifelerini karşılaştıran Gürer, “2020 yılında alçak gerilimden tek terimli tarifeyle sulama yapan çiftçi 1 kilovatsaat (kWh) elektrik için 66 kuruş öderken, 2025 yılı tarifesine göre aynı çiftçi 3 lira 49 kuruş ödemek zorunda. Bu tutara KDV ve diğer yansıtılan ücretler dahil edilmemiştir. Orta gerilim kullanan üreticiler için de gece tarifesi 35 kuruştan 2 lira 3 kuruşa yükseldi,” dedi.
“Dağıtım bedelleri 8 kat arttı”
Gürer, tarife artışlarının yalnızca enerji bedeliyle sınırlı kalmadığını, dağıtım bedellerindeki artışın da çiftçiyi zorladığını ifade etti. “2020’de alçak gerilim kullanıcılarının ödediği dağıtım bedeli 18 kuruştu. 2025’te bu rakam 1 lira 54 kuruşa çıktı. Yani dağıtım bedelindeki artış bazı kademelerde 8 katı buldu. Bu çiftçiye yük, sofraya zam demektir,” dedi.
“Gece sulama tarifesi bile artık ucuz değil”
Elektrik tarifelerinin yapısına ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Gürer, “Tek terimli” sistemin günün her saati için aynı fiyatı içerdiğini, “çok zamanlı” tarifelerde ise gündüz, puant ve gece saatlerine göre farklı fiyatlar uygulandığını hatırlattı. Gürer, “Çiftçiye gece sulama öneriyorsunuz, ama 2020’de 38 kuruş olan gece tarifesi 2025’te 2 lira 20 kuruş olmuş. Ucuz denilen tarife bile artık el yakıyor. Gece sulama da avantajlı olmaktan çıktı,” ifadelerini kullandı.
“Tarımda kullanılan elektrikten KDV kaldırılsın”
Elektrik fiyatlarındaki artışın tarım maliyetlerine doğrudan yansıdığını belirten CHP’li Gürer, çözüm önerilerini ise şu şekilde sıraladı:
“Tarımda kullanılan elektrikten KDV kaldırılması için hazırladığım kanun teklifini TBMM Başkanlığına sundum. Ayrıca dağıtım bedeli düşürülmeli ve sulama sezonlarında özel destek tarifeleri uygulanmalıdır. Elektrik fiyatları bu hızla artmaya devam ederse, çiftçinin üretim maliyetleri hızla artacak, bu durumda raftaki ürün fiyatlarına yansıyacak. Tarladaki kriz sofrayı etkiler.”
Sulama suyunun çoğu bölgede kooperatifler, birlikler ve ilgili kurumlarca temin edildiğini hatırlatan Gürer, 2023 yılında tarımsal sulama amaçlı elektrikte yüzde 50 oranında sübvansiyon uygulandığını anımsatarak, bu yıl yaşanan zirai don ve kuraklık nedeniyle sübvansiyon kapsamının genişletilmesi gerektiğini vurguladı.
Yer altı kuyularından trafo yardımı ile su çekildiğine ve su giderlerinin üreticinin bütçesinde önemli bir yer tuttuğuna dikkat çeken Gürer, afet belgelerinde çiftçi gelirinin kalmadığını ancak bahçelere bakım yapılmasının zorunlu olduğunu dile getirdi. “Kuraklık ve dondan etkilenen bölgelerde su bedeli alınmamalı, ayrıca ilaç ve gübre desteği sağlanmalı. Tarım mazotunda ÖTV ve KDV kaldırılmalıdır,” diyerek sözlerini tamamladı.