Yazı/Feyza Kaya
“Sabah ezanıyla kalkmak bitti sanıyordum, meğer toprak çağırıyormuş…”
Emeklilik mi? Yeni Bir Başlangıç
Özellikle kırsalda yaşayan birçok çiftçi için SGK ya da Bağ-Kur emekliliği, ekonomik olarak rahatlama değil, sadece bir ek gelir anlamına geliyor. Yaş ilerlese de, üretim bırakılmıyor. Çünkü tarım, onların geçim kaynağından çok daha fazlası: bir yaşam biçimi.
“Yıllardır ektiğim bahçeyi nasıl bırakayım?” diyenler, sabahları yine tavuklarına yem veriyor, küçük çaplı da olsa üretim yapmaya devam ediyor. Kimisi ise birikimiyle küçük bir sera kurup organik üretime yöneliyor. Emekli maaşıyla alınan birkaç fide, adeta ikinci baharı başlatıyor.
Şehirden Köye Dönüş Yapan Emekliler
Son yıllarda büyükşehirlerde emekli olan birçok kişi, köyüne ya da kırsal bir alana dönerek toprakla yeniden buluşuyor. Bazıları çocukluk anılarını yaşatmak için, bazıları ise gıda krizlerine karşı kendi gıdasını üretme arzusu ile harekete geçiyor. Bu dönüş, çoğu zaman sadece bireysel değil; köy ekonomisini canlandıran bir etki de yaratıyor.
Emeklilikle birlikte başlayan bu mikro ölçekli üretimler, yerel pazarları, kooperatifleri ve kırsal turizmi de besliyor.
Toprağın Emeklisi Olmaz
Ancak bu hikâyelerin hepsi pembe değil. Tarımsal emekli nüfusun yaş ortalaması yüksek, fiziksel gücü az. Gençlerin köyden kopması, yaşlıların omuzlarına daha fazla yük bindiriyor. Ayrıca sosyal güvenlik sisteminin kırsalda yeterince kapsayıcı olmaması, “emekli oldum ama geçinemiyorum” diyenlerin sayısını artırıyor.
Yine de birçok üretici “ben toprakla uğraşırken dinleniyorum” diyor. Emeklilik onların üretme şevkini azaltmıyor, aksine anlam katıyor.
Politika ve Destek Gerekli
Tarımda emekliliği sadece yaşlılık maaşı olarak değil, aktif yaşlanma ve kırsalda üretici olarak kalma süreci olarak görmek gerekiyor. Bu nedenle:
• Yaşlı çiftçilere yönelik mekanizasyon desteği,
• Emekli üreticiler için sağlık ve bakım hizmetlerinin kırsalda yaygınlaştırılması,
• Şehirden köye dönen emeklilere yönelik mikro hibe programları
tarımın yaşlanan neferlerine nefes aldırabilir.
Sonuç olarak, bazı meslekler emekli olunur ama tarımdan emekli olunmaz. Toprakla kurulan bağ bir iş değil, bir ömürlük sadakat gibidir. Emekli çiftçilerimizin hikâyesi, üretmenin yalnızca gençlere ait olmadığını; aksine, yılların bilgeliğiyle daha da anlamlı hale geldiğini gösteriyor.