Ulusal Süt Konseyi’nin (USK) 16 Temmuz’da açıkladığı çiğ süt alım fiyatlarına sert tepki Edirne Milletvekili ve Ziraat Mühendisi Ediz Ün’den geldi. Konseyin yalnızca yüzde 7 oranında yaptığı fiyat artışının üreticinin yaşadığı ağır maliyet baskısını hafifletmekten uzak olduğunu belirten Ün, hem kararın içeriğine hem de açıklanma zamanlamasına sert sözlerle yüklendi.
“Çiftçiye bile isteye zarar ettiriliyor” diyen Ediz Ün, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın üretici lehine değil, krizi derinleştiren politikalar izlediğini öne sürdü. Ün, normal şartlarda Haziran ayında toplanıp 1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe girmesi gereken fiyat kararının, temmuz ortasında alınıp 1 Ağustos’ta uygulanacak olmasını da ağır ifadelerle eleştirdi.
“Çiftçinin bir aylık gelirine tefeciler gibi el koydular. Madem toplanacaktınız, neden 21 gün önce toplanmadınız? Bu gecikme bilinçli bir tercih. Aynı uygulamayı yılbaşından önce de yaptılar. O zaman da fiyatı geç açıklayarak çiftçiyi yine zarara uğrattılar.”
“Bu fiyat maliyetin bile altında”
Yeni açıklanan 18 lira 35 kuruşluk çiğ süt alım fiyatının üreticiye nefes aldırmak bir yana, mevcut maliyetleri dahi karşılamaktan uzak olduğunu belirten Ün, yem-süt paritesindeki düşüşe dikkat çekti. Ocak ayında 1,27 olan paritenin Haziran’da 1,16’ya gerilediğini aktaran Ün, Tarım Bakanlığı’nın hedefi olan 1,3 paritesinden giderek uzaklaşıldığını söyledi.
“Bugün açıklanması gereken en düşük fiyat 21,5 liraydı. Sektör temsilcilerinin 21 liralık talebi gayet haklıydı.”
Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ahmet Gümen’in bir televizyon programında sarf ettiği “Üretici 21 lira isteyebilir ama bu fiyat uygulanmadıktan sonra bir anlamı yok” sözlerine de yanıt veren Ün, sert konuştu:
“Beyefendiye sormak lazım: Göreviniz nedir? Üreticinin hakkını savunmayacaksanız neden o koltukta oturuyorsunuz?”
“Bu karar, yeni bir süt krizinin habercisidir”
Yem fiyatlarının son bir yılda yüzde 37 oranında arttığını hatırlatan Ediz Ün, süt fiyatındaki yüzde 25’lik artışın bu maliyetin çok gerisinde kaldığını söyledi. Alınan kararın üreticiyi üretimden soğuttuğunu belirtti:
“Bu zam, üreticiye ‘Artık üretme’ demekten başka bir anlama gelmez. Alınan bu karar, yeni bir süt krizinin habercisidir. Yanlış kararlarının bedelini sürekli üreticiye ödettiriyorlar.”
“USK, üreticinin değil iktidarın aparatı haline geldi”
Ulusal Süt Konseyi’nin şeffaflıktan uzak bir yapıya dönüştüğünü söyleyen Ediz Ün, sadece yanlış kararlar almakla kalmadıklarını, aynı zamanda üreticiye rehber olması gereken temel verileri de gizlediklerini vurguladı:
“Aylarca ne yem-süt paritesini, ne maliyet hesaplarını ne de girdi fiyatlarını açıkladılar. Çünkü biliyorlar ki bu veriler açıklansa üreticinin zarar ettiği ortaya çıkacak. Bu yüzden susuyorlar. Oysa Konsey, üreticinin hakkını savunacak bir yapı olmak zorundaydı. Şimdi iktidarın planlarına hizmet eden bir aparata dönüştü.”
“Süt üretimini sınırlandırma hedefi var”
Ün’e göre açıklanan düşük fiyatlar, iktidarın uzun vadeli bir tercihinin yansıması. Süt üretiminin yıllık 22 milyon tonla sınırlandırılmasının planlandığını öne süren Ediz Ün, bazı üreticilerin bu süreçle sistem dışına itilmeye çalışıldığını belirtti.
Son olarak hükümete yüklenen Ün, açıklamasını şu sözlerle tamamladı:
“Bu iktidarın bir gün bile üreticiyi düşündüğü olmadı. AKP gitmedikçe bu ülkenin çiftçisine huzur yok.”