Süt’te Kriz, Ette Kâr, Halkın Sofrasında Hangisi Var?
Et ve Süt Kurumu’nun 2021ve 2022 yıllarına ait faaliyetleri TBMM KİT Komisyonu’nda görüşüldü.
Kurumun Genel Müdür Vekili Melik Daloğlu, komisyonda yaptığı konuşmada, 2022 yılında 706 milyon TL zarar eden kurumun, 2023 yılında 550 milyon lira, 2024 yılında 11 milyar liraya yükselttiğini, 2024 Ocak itibarıyla banka kredilerinin tamamının ödendiğini “başarı” hikayesi olarak anlattı.
Ancak, sabah erken saatlerden itibaren satış büroları üzerinde uzayan Et kuyrukları sayesinde, kara geçen Et-Süt Kurumu özellikle muhalefet milletvekillerinin eleştirilerinin hedefi oldu. Komisyon üyeleri, ithalat yerine yerli üretimin desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Özellikle “Kırsalda Bereket, Hayvancılığa Destek Projesi” kapsamında yerli ırk yerine ithal damızlık tercih edilmesi sorgulandı. Milletvekilleri, “ yerli üretici neden dışlanıyor? diye sordu.
Halk, gramla et alıyor.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ESK’nın ithalatçı kuruma dönüştüğünü ve 2024’ün ilk üç ayında yalnızca canlı hayvan ithalatına 531 milyon dolar ödediğini belirterek, “ Vatandaş Et ve Süt Kurumu mağazaları önünde sabahın altısında kuyrukta. Kâr etmek değil, piyasayı dengelemek bu kurumun görevidir” diye konuştu. Gürer, “Kamu eliyle tarımda düzen sağlanmazsa, dışa bağımlılık ve yoksulluk artar,” diyerek kamunun politikaların güçlendirilmesini önerdi.
CHP’li Mehmet Tahtasız ise kurumun canlı hayvan ve karkas et ithalatına milyarlarca dolar harcamasına rağmen, fiyatların düşmediğini, halkın gramla et aldığına dikkat çekti. “Süt üreticisi zarar ediyor, inekler kesime gidiyor. Bu politikalar ithalata bağımlılığı artırıyor,” dedi.
Maliyet Altında Satış Eleştirisi
Burdur Milletvekili İzzet Akbulut, 2021-2022 döneminde ESK’nın satış maliyetlerinin, satış gelirlerinin üzerinde olduğunu ve zararına satış yapıldığını dile getirdi. “2022’de 216 milyon TL zarar açıklanmış ama bu farkın nedeni dipnotlarda yok. Şeffaflık istiyoruz,” dedi.
Süt Üreticisi Alarm Veriyor
Çorum Milletvekili Mehmet Tahtasız ve Burdur Milletvekili İzzet Akbulut, süt üreticilerinin yem fiyatları karşısında ezildiğini, süt tozu fiyatının desteklere rağmen maliyeti karşılamadığını söyledi. “1 litre sütle 1,7 kilo yem alınmalı, şu an bu oran imkânsız,” diyerek desteklerin yetersizliğine dikkat çektiler.
Sayıştay Uyarısı: Tavuk Üretimi Gözden Geçirilsin
Et ve Süt Kurumu eleştirilerine Sayıştay da katıldı. Sayıştay’ın raporunda, tavukçuluk faaliyetlerinin serbest piyasa fiyatlarının altında kaldığı, bu alanda 336 milyon TL zarar oluştuğu belirtildi. Erzincan Tavuk Kombinası’nın 2017-2022 arasında sürekli zarar ettiği vurgulandı. ESK yönetimi ise üretici sözleşmelerinin güncellendiğini, 2024’te 25 milyon TL kâr edildiğini savundu.
