CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, zeytin üreticilerinin artan sorunlarına dikkat çekti. Zirai don, kuraklık, iklim değişikliği ve yanlış tarım politikalarının etkisiyle zeytin üretiminde ciddi düşüş yaşandığını vurgulayan Gürer, “2025 yılında TÜİK’e göre zeytinde %34,7 kayıp yaşandı. Bu tablo sadece üreticiyi değil, sofralarımızdaki zeytini de etkileyecek” dedi.
“Zirai don oldu, kuraklık vurdu, üretici yalnız bırakıldı”
Türkiye genelinde don ve kuraklığın birçok üründe ciddi verim kayıplarına yol açtığını belirten Gürer, üreticilerin destekler konusunda mağdur edildiğini söyledi. Niğde’de cevizde uygulanan 8 yaş sınırı nedeniyle üreticinin destek alamadığını, greyfurt ve cennet hurmasının da destek dışı bırakıldığını hatırlatan Gürer, şu ifadeleri kullandı:
“ÇKS’ye kayıtlı olmayan çiftçilere don zararı ödemesi yapılmadı. Kayıtlı olanlarda bile cevizde ‘8 yaş sınırı’ gibi keyfi uygulamalar nedeniyle destek reddedildi. Oysa Cumhurbaşkanı kararnamesinde böyle bir sınırlama yoktu.”
Stratejik ürün zeytinde gerileme
Zeytinin Türkiye için hem ekonomik hem de kültürel anlamda stratejik bir ürün olduğuna dikkat çeken Gürer, bakım maliyetlerindeki artış, iklimsel etkiler ve hastalıkların üretimi zayıflattığını belirterek şöyle konuştu:
“Türkiye’de yaklaşık 118 milyon zeytin ağacı bulunuyor. Ancak son yıllarda iklimsel etkiler, hastalıklar ve bakım maliyetlerinin üretimi düşürdü. 2025 yılında TÜİK verilerine göre zeytinde %34,7 oranında kayıp yaşandı. Bu kayıp gelecekte daha ağır sorunları tetikleyecek. Sorunlar görmezden gelindikçe üretici üretimden kopuyor.”
“İhracat yasağı pazarlarımızı kaybettirdi”
Zeytinyağı ihracatına 2022’de getirilen yasakların Türkiye’nin uluslararası pazarlardaki konumunu zayıflattığını dile getiren Gürer, dökme yağ satışının da ülkeye yeterli gelir sağlamadığını ifade etti:
“Dökme yağ ihraç edeceğimize katma değerli ürün olarak ihracat sağlamalıyız. İhracat yasağı gibi kararlarda da pazarı kaybetmeyecek önlemleri önemsemeliyiz.”
Makineleşme yok, maliyet yüksek: “Üretici nefes alamıyor”
Zeytin üretiminde hâlâ büyük ölçüde insan gücüne dayalı bir sistem olduğuna işaret eden Gürer, engebeli arazilerde makinalı hasadın mümkün olmadığını belirterek maliyet baskısını şu sözlerle özetledi:
“Budama, hasat, ilaçlama, gübreleme, nakliye, işçilik maliyetleri, artan girdi fiyatları… İşçilik ve girdi fiyatlarındaki artış üreticinin belini büküyor. Zeytinde gelir üretici için soruna dönüştüğü dönemi yaşanıyor.”
“Kayıt dışı üretim ve hileli zeytinyağı tüketiciyi ürkütüyor”
Zeytinyağında taklit ve tağşiş sorunlarının sektörün en büyük problemlerinden biri olduğunu hatırlatan Gürer, denetimlerin yetersizliğine dikkat çekti:
“Hileli ürünler hem üreticiyi hem tüketiciyi mağdur ediyor. İşini doğru yapan imalatçıyı da zora sokuyor. Denetim yetersizliği sektörü sorunlu kılıyor. Bu tabloyu düzeltecek olan iktidardır.”
“Zeytinliklerin maden sahası yapılmasına izin verirseniz sofrada zeytin bulamayız”
Gürer, zeytinlik alanların madencilik faaliyetlerine açılmasına sert tepki göstererek uyardı:
“Zeytini sadece bir arazi parçası olarak görürseniz gelecekte sofralarımızdaki zeytinin hem fiyatına hem varlığına ağır darbe vurursunuz.”
Çözüm önerileri: “Üreticiyi dinleyin, destekleri artırın”
Gürer, zeytin sektöründeki sorunların çözümü için şu önerileri sıraladı:
• Üretim maliyetlerini düşürecek destekleme modelleri,
• Kooperatifleşmenin güçlendirilmesi,
• Zeytin ve zeytinyağına yönelik planlı ve öngörülebilir politika,
• İhracat düzenlemelerinde üretici lehine adımlar,
• Denetimlerin artırılması,
• Sektöre yönelik güncel ve şeffaf veri paylaşımı.
Gürer, değerlendirmesini şu sözlerle tamamladı:
“Kamucu bir anlayışla, öngörülebilir politikalarla zeytin üretimi geleceği sorunsuz kılınabilir. Bu ürün hem ülke ekonomisi için stratejiktir hem de soframızın temelidir.”
“Sahaya inin, üreticiyi dinleyin”
Tarım ve Orman Bakanlığı’na çağrıda bulunan Gürer, sözlerini şöyle bitirdi:
“Zeytin üreticisinin sorunları büyüyor. Bu sorunları önemseyin. Gelir gider dengesi üretici aleyhine gelişiyor. Zararlılar, maden alanlarına kurban edilmesi gibi sıkıntılar üreticiyi zorluyor. Üretici desteklenmezse zeytinlikler geleceksiz, sofralarımız zeytinsiz kalacak.”
