Tarım ve Orman Bakanlığı, CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal’ın yazılı soru önergesine verdiği kapsamlı yanıtta, 2024-2026 döneminde hayvancılık sektörüne yönelik uygulanacak destekleme politikalarını ve projeleri ayrıntılı şekilde kamuoyuyla paylaştı. Bakanlık, üretim maliyetlerini düşürmek, verim ve kaliteyi artırmak, sürdürülebilirliği sağlamak, kayıtlı üretimi yaygınlaştırmak ve çevreye duyarlı üretim tekniklerini teşvik etmek amacıyla destekleme modelinde köklü değişikliklere gitti.
Temel ve Ürün Geliştirme Destekleri
Hayvansal üretimde uygulanacak destekleme programı iki ana başlıkta şekillendirildi: temel hayvancılık destekleri ve ürün geliştirme destekleri.
Temel hayvancılık destekleri, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık, atık, arıcılık ve ipek böcekçiliği faaliyetlerini kapsıyor. Aile işletmeleri, genç ve kadın yetiştiriciler ile birinci derece örgüt üyelerine, planlama bölgeleri gibi yönlendirici kriterleri sağlamaları halinde temel destek tutarına ilave destekler verilecek. Aynı zamanda suni tohumlama, soy kütüğü, yerli sperma kullanımı, sürü yöneticisi (çoban) gibi verimlilik kriterlerine de ilave destek sağlanacak.
Ürün geliştirme destekleri ise çiğ süt, besilik erkek sığır (karkas) ve çiftlik üretimi desteklerini içeriyor. Özellikle aile işletmeleri, genç ve kadın yetiştiriciler ile birinci derece örgüt üyeleri, verimlilik kriterleri doğrultusunda önemli avantajlar elde edecek.
Yeni Destekleme Modeliyle İlk Kez Uygulanacak Başlıklar
Yeni destekleme modeliyle ilk kez;
• Oğlak ve kuzuya temel destek ödemesi,
• Genç ve kadın yetiştiricilere ilave destek,
• Aile işletmelerine temel oranda ilave destek,
• Doğduğu aile işletmesinden kesime giden erkek sığırlara ilave destek,
• Gezginci arıcılık yapanlara ilave destek,
• Birinci derece örgüt üyesi yetiştiricilere ilave destek
verilmesi öngörülüyor.
Ayrıca, planlı üretim bölgelerinde uygun üretim yapanlara da ilave destek ödemesi yapılacak. Her buzağı için de temel destek ödemesi yapılması planlanarak üreticiye geniş kapsamlı bir destek sağlanacak.
Suni Tohumlama ve Damızlık Kalitesinde Yeni Hedefler
Verim esaslı destekleme modeline geçen Bakanlık, özellikle buzağı desteklemeleri, suni tohumlama, soy kütüğü ve genomik damızlık değer tespiti gibi faaliyetleri önceliklendirecek. “Suni Tohumlama, Tabi Tohumlama, Ovum ve Embriyo Transferi Faaliyetleri Hakkında Talimat” kapsamında, etçi ırk spermasıyla uygulama yapılması teşvik edilerek kırmızı et ihtiyacının karşılanması hedefleniyor.
Etçi ve kombine ırkların yaygınlaştırılması için yürütülen projeyle, 42 ilde dezavantajlı üreticilere ücretsiz suni tohumlama imkânı sağlandı. 2024 yılında ise bu faaliyet, “Hayvancılığın Geliştirilmesi Projesi”nin altında yer alan “Suni Tohumlamanın Geliştirilmesi” başlığıyla sürdürülecek.
TÜRK-VET Verileri ve Destek Sayıları
Bakanlık verilerine göre, 17 Şubat 2025 itibarıyla TÜRK-VET sisteminde 1.458.205 aktif işletme kayıtlı bulunuyor. 2024 sonu itibarıyla 1.340 hastalıktan ari işletme tespit edildi. 2024 yılı buzağı desteklemesinden 701.062 işletme faydalandı.
Kırmızı Ette Verim Artışı ve Projeksiyonlar
Sığır karkas veriminin artırılması için “Etçi Irk Popülasyonunun Artırılması Projesi” yürütülüyor. Büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayıları ile birim hayvandan alınan verim dikkate alınarak üretim parametreleri belirleniyor ve çiğ süt üretimi gibi stratejik planlamalar bu veriler doğrultusunda yapılmakta.
Hayvan varlığına ilişkin veriler ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) aracılığıyla kamuoyuna düzenli olarak sunuluyor.
Faizsiz Kredi ve Finansman Desteği
2024-2026 yılları arasında tarımsal üretim için gerekli finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla üreticilere Ziraat Bankası A.Ş., Ziraat Katılım Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla toplam 28 farklı konuda %25 ila %100 arasında faiz/kâr payı destekli yatırım ve işletme kredisi sağlanıyor.
Üreticiler, 300.000 TL’ye kadar sıfır faizli kredi kullanabilirken, bu tutarın üzerindeki ihtiyaçlar için ise 10 milyon TL’ye kadar %50-100 arası faiz destekli finansman sağlanabiliyor.
Hayvancılık ve yem temini gibi alanlarda kullanılacak bu krediler sayesinde üreticilerin finansal yükü hafifletilirken, tarımda sürdürülebilirliğin desteklenmesi amaçlanıyor. Faiz indirim oranları ise yatırım türü ve yatırımcının koşullarına göre %50 ila %100 arasında değişiyor.
