Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ekim ayında girdi maliyetlerinde yaşanan değişimleri ve üretici-market fiyatlarını değerlendirdi. Bayraktar, Ziraat Odaları aracılığıyla yapılan piyasa araştırmalarına göre bazı girdi fiyatlarında sınırlı artış, bazılarında ise düşüş yaşandığını bildirdi.
Bayraktar, yaptığı yazılı açıklamada şu bilgileri paylaştı:
“Ekim ayında, Eylül ayına göre amonyum nitrat gübresinin fiyatı yüzde 0,8 artarken ÜRE gübresi yüzde 1, 20.20 kompoze gübresi yüzde 0,7, amonyum sülfat gübresi yüzde 0,4 ve DAP gübresi yüzde 0,3 oranında azaldı. Geçen yılın aynı ayına göre ise ÜRE gübresinde yüzde 63,1, DAP gübresinde yüzde 47,9, 20.20 kompoze gübresinde yüzde 45,5, amonyum nitrat gübresinde yüzde 39,9, amonyum sülfat gübresinde ise yüzde 28,9 oranında artış görüldü.”
Bayraktar, Ekim ayında mazot fiyatlarının aylık bazda yüzde 1,9, yıllık bazda ise yüzde 30,4 arttığını belirtti. Besi yemi ve süt yemi fiyatlarının da Eylül ayına göre sırasıyla yüzde 1,3 ve yüzde 1,1 arttığını ifade eden Bayraktar, yıllık bazda bu oranların besi yeminde yüzde 31,8, süt yeminde yüzde 29 olduğunu söyledi. Elektrik fiyatlarının yıllık yüzde 12,8, tarım ilacı fiyatlarının ise yüzde 14,9 oranında arttığını kaydetti.
Üretici-Market Fiyat Farkı
Bayraktar, Ekim ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 382,9 ile patateste görüldüğünü belirtti.
“Patatesteki fiyat farkını yüzde 284,1 ile kuru soğan, yüzde 242,1 ile marul, yüzde 229,5 ile maydanoz takip etti. Patates 4,8 kat, kuru soğan 3,8 kat, marul 3,4 kat, maydanoz 3,3 kat fazlaya satıldı. Üreticide 5 lira 25 kuruş olan patates markette 25 lira 35 kuruşa, 4 lira 92 kuruş olan kuru soğan 18 lira 90 kuruşa, 17 lira 17 kuruş olan marul 58 lira 73 kuruşa, 5 lira 17 kuruş olan maydanoz ise 17 lira 2 kuruşa satıldı.”
Bayraktar, Ekim ayında market fiyatı en fazla artan ürünün patates, üreticide ise kabak olduğunu; en fazla düşüşün ise her iki tarafta da yeşil fasulyede yaşandığını söyledi.
Market Fiyatları
Ekim ayında markette takip edilen 36 üründen 22’sinde fiyat artışı, 14’ünde ise fiyat azalışı görüldüğünü ifade eden Bayraktar,
“Markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 32,9 ile patates oldu. Patatesteki fiyat artışını yüzde 30,3 ile kuru soğan, yüzde 24,4 ile domates, yüzde 12,2 ile yeşil soğan izledi. En fazla düşen ürün ise yüzde 21,9 ile yeşil fasulye oldu. Yeşil fasulyedeki düşüşü yüzde 16,6 ile limon, yüzde 15,7 ile sivri biber ve yüzde 8,8 ile kuru kayısı takip etti.” dedi.
Üretici Fiyatları
Bayraktar, üreticide 28 ürünün 15’inde fiyat artışı, 10’unda düşüş, 3’ünde ise değişim olmadığını belirterek şu bilgileri paylaştı:
“Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 28,4 ile yeşil fasulyede görüldü. Yeşil fasulyedeki düşüşü yüzde 15,2 ile fındık, yüzde 13,8 ile salatalık, yüzde 13,6 ile kuru incir izledi. En fazla fiyat artışı ise yüzde 69,2 ile kabakta oldu. Kabaktaki artışı yüzde 50,3 ile domates, yüzde 25 ile Antep fıstığı, yüzde 19,9 ile patates takip etti.”
Fiyat Değişimlerinin Nedenleri
Bayraktar, üretici fiyatlarındaki değişimlerin nedenlerini de şöyle sıraladı:
• Kabak, domates ve patlıcandaki fiyat artışları tarla sezonunun bitip seraya geçilmesinden kaynaklandı.
• Antep fıstığında yaşanan artış, ürünün “yok yılı” olması ve kuraklık etkisinden ileri geldi.
• Türkiye genelinde görülen kuraklık, kışlık patates hasadını etkilerken, depo maliyetlerinin yükselmesi fiyat artışına yol açtı.
• Limon fiyatları, depolardaki ürün azlığı ve arz daralması nedeniyle yükseldi.
• Taze fasulyede hasadın devam ettiği bölgelerdeki arz artışı üretici fiyatlarını düşürdü.
• Fındıkta rekoltenin düşük olmasına rağmen ihracatçı ve fabrika baskısı fiyatların gerilemesine neden oldu.
• Salatalıkta seradaki üretim artışı fiyatları düşürdü.
• İncirde ihracatın geç başlaması talebi azalttı ve fiyat düşüşü getirdi.